Sytuacja zakłócenia – gdy trafiamy na jakąś przeszkodę. Przykładowo, zatrzaśnięcie drzwi z kluczem w środku – nie potrafimy wejść do środka, bo klucz został po drugiej stronie. Autobus uciekł, brzydka pogoda, brak wiedzy na egzaminie – to również sytuacje zakłócenia. Krótkotrwała frustracja również może być sytuacją zakłócenia.
Sytuacja deprywacji – brak lub utrata czegoś. Np. deprywacja fizyczna – gdy jesteśmy głodni, a nie mamy możliwości zdobycia pożywienia. Stan taki zagraża już zdrowiu i życiu. Może być sytuacja deprywacji sensorycznej – gdy nie dopływają pewne bodźce, np. wzrokowe, słuchowe, różne informacje z otoczenia. Może również wystąpić deprywacja informacyjna – brak informacji o tym, co się dzieje na świecie. Sytuacją deprywacji nazwiemy również śmierć bliskiej osoby.
Odpowiedzią na sytuacje trudne jest stres.
Mechanizmy obronne – stosujemy je wszyscy, nieświadomie. Sięgając po nie, nie jesteśmy tego świadomi, jednak po pewnym czasie, analizując sytuację, możemy stwierdzić, że zastosowaliśmy mechanizmy obronne. Po co one są?
Sytuacje trudne powodują wzrost napięcia emocjonalnego. Człowiek źle się z nim czuje, w związku z tym szukamy sposobów, aby to napięcie szybko zredukować. Jest to funkcja mechanizmów obronnych.
Mechanizm obronny nie rozwiąże żadnego problemu (za jednym wyjątkiem), jednak doraźnie pomaga przejść sytuację trudną.