Psychologii trudno jest nauczać, każdy dysponuje określoną wiedzą o współdziałaniu z ludźmi. Psychologia jako nauka ma dość krótką historię, jednak była zawsze składnikiem filozofii (filozofia jako wiedza o człowieku). Filozofia -> składnik filozofii -> dopiero na końcu wyłoniła się psychologia.
Ludzie zawsze byli zainteresowani swoim zachowaniem i tym, co robią inni i ich umiejętnościami. Fascynowała zdolność uczenia się, sprawność myślenia (gromadzenie wiedzy i jej wykorzystanie), natomiast z drugiej strony pojawiały się zachowania jeszcze bardziej zapadające w pamięć i niepokojące – odstępstwa od normy, szaleństwa, zachowania dziwne, odbiegające od standardu rzeczywistości. W literaturze mamy np. motyw tańca świętego Wita, obecnie uznaje się, że była to prawdopodobnie nieuleczalna choroba, opisywana jako taniec szaleńca z uwagi na niekontrolowane, nietypowe ruchy.
Obserwowano też liczne formy działań społecznych na rzecz drugiego człowieka – ktoś chętnie przejmował władzę, ktoś inny dobrowolnie się podporządkowywał.
Przejawy agresji, zresztą nękające ludzkość od zawsze – ludzie zawsze zachowywali się agresywnie. Z drugiej strony byli skłonni do ogromnej ofiarności, poświęcenia na rzecz drugiego człowieka.
Od długiego czasu niepokoiło, że jesteśmy podatni na manipulacje, wykorzystywanie nas do jakichś celów. Manipulacja społeczna dostała potężne narzędzie w postaci reklamy, propagandy. Różne formy niesprawiedliwości, przemocy, zawsze budziły zastanowienie.
Z drugiej jednak strony człowiek jest zdolny do czynienia dobra, tworzenia sztuki, niekoniecznie użytecznej, ale służącej pozytywnym przeżyciom.
Pytanie: dlaczego tak się dzieje? To są początki psychologii.
Jacy ludzie są? To pytanie, z którym psychologia cały czas się mierzy i próbuje na nie odpowiedzieć. Co nas popycha do różnego typu aktywności?
Pierwsze początki psychologii to filozofia, tam są elementy, które później psychologia przejęła jako swoje. A wcześniej? Ludowe mądrości, przekazy – również tam są korzenie współczesnej psychologii.
Sam termin psychologii powstał dużo później niż sama nauka (psyche – dusza, logos – nauka), dopiero w XVI wieku. Toczą się spory, kto pierwszy go użył. Starożytni Grecy w ogóle nie posługiwali się pojęciem psychologii, jednak Arystoteles stworzył pierwszy wykład, który możemy uznać za psychologiczny.
Świat społeczny może istnieć bez psychologii. Dlaczego? Funkcjonował tak przez dziesiątki lat. Ale czy mógłby istnieć bez pewnej psychologii? Nie – wiedza z tego zakresu jest nam potrzebna, żeby mieć satysfakcjonujące relacje z innymi ludźmi. Jakiś rodzaj psychologii musi być.
Po co? Żeby przewidywać zachowania innych, rozumieć drugiego człowieka i zrozumieć i poznać samego siebie.
Skoro już tutaj zajrzałeś / zajrzałaś / zajrzałoś, to pewnie dlatego, że interesujesz się psychologią i wszystkimi związanymi z nią kwestiami. Pozwól, że w tej notce (pewnie będzie trochę długa…) podsumuję krótko, jakie informacje poznasz, czytając notki. Są to krótkie pisemne wykładziki, podzielone na części i kategorie według tematów, tak żeby ułatwić ci przebrnięcie przez ten cały ogrom materiału.
Psychologia jako praktyka społeczna: co to jest psychologia potoczna, jakie są jej cechy (wiedza gorąca, wiedza zimna, itd.), co to jest dusza, psychika (co to znaczy, że człowiek jest jednością psychofizyczną?), czym zajmuje się psychologia społeczna, co to jest i jak rozumiemy pojęcie sytuacji społecznej
Wpływ społeczny: co to jest, kiedy mamy z nim do czynienia, dlaczego człowiek jest istotą społeczną, jakie potrzeby są zaspokajane w obecności innych osób, jakie są reguły wpływu społecznego (wzajemności, autorytetu, niedostępności, wzbudzania sympatii, społeczny dowód słuszności), jakie są zalety i niebezpieczeństwa automatycznego reagowania, jak brzmi reguła wzajemności, zasada kontrastu, przykłady działania reguły wzajemności, co wzmacnia chęć korzystania z przykładu innych osób (społeczny dowód słuszności). Reguła konsekwencji – dlaczego lubimy ludzi konsekwentnych? Z czym kojarzy się brak konsekwencji? Dlaczego deklaracja na piśmie ma większą moc? Brzmienie reguły niedostępności. Eksperyment Milgrama (w regule autorytetu). Reguła lubienia i sympatii. Po co mówimy innym komplementy? Czy je lubimy, czy umiemy ich słuchać? Pozytywne skojarzenia w budowaniu wzajemnej sympatii / antypatii.
Komunikacja społeczna: na czym polega proces porozumiewania się? Dlaczego ludzie chcą komunikować się ze sobą? Pojęcie kompetencji komunikacyjnej i kompetencji językowej. Co to znaczy, że skutecznie potrafimy się porozumiewać? Rodzaje komunikacji (werbalna i niewerbalna). Dlaczego zachowała się komunikacja niewerbalna i do czego służy? Funkcje komunikacji niewerbalnej. Co to znaczy, że jest naruszona czyjaś przestrzeń osobista? Co to jest przestrzeń osobista? Funkcje języka. Rodzaje wypowiedzi (dyrektywy, stwierdzenia). Dlaczego intencja i interpretacja powinny być zgodne w komunikacji werbalnej? Rozumienie pojęcia komunikowania wprost. Cechy komunikowania pośredniego. Umiejętność słuchania. Jakie są cechy charakterystyczne tego, że porozumiewamy się między sobą? Pojęcie ujawniania siebie w rozmowie, czym ryzykujemy kiedy o sobie mówimy, itd. Co to jest niewinne kłamstwo i kiedy je stosujemy? Jakie są konsekwencje kłamstwa?
Autoprezentacja: na czym polega, w jakich sytuacjach ją stosujemy, po co to robimy? Czy autoprezentacja jest dobra czy zła? Kiedy przestajemy o nią dbać, od czego to zależy? Taktyki autoprezentacyjne i techniki autoprezentacyjne – umieć wymienić i podać przykłady sposobów na stworzenie własnego wizerunku. Co to jest norma skromności? Porażki autoprezentacyjne, zakłopotanie.