W wielu sytuacjach życiowych pytamy, czy druga osoba chce, żeby jej pomóc. Wyjątkiem jest sytuacja zagrożenia życia i zdrowia – tutaj podejmujemy określone działania. To jednak również ma swoje wyjątki, np. nasze zachowanie będzie zupełnie inne przy próbie samobójczej.
Na początku tak naprawdę udzielamy minimum pomoc, dając szansę na samodzielne rozwiązanie problemy przez drugą osobę.
U osób pomagających zawodowo rodzi się czasami syndrom Pana Boga – dają sobie prawo do decydowania za innych.
Jest jeszcze jedna zasada. Kiedy pomagamy kogoś z naszej woli za zgodą drugiej osoby, pozostawiamy odpowiedzialność drugiej osobie.
Pomagając nie zmieniamy ludzi.
Teoria umysłu i empatia są w ogóle podstawą tego, żebyśmy zobaczyli, że ktoś potrzebuje naszej pomocy. Teoria umysłu rozwija się około 4 roku życia, wcześniej dzieci nie zdają sobie sprawy, że inni ludzie mają inne zainteresowania i poziom wiedzy. Małe dziecko myśli, że wszyscy myślą tak samo jak on. Gdy rozwija się teoria umysłu, rozwija się także zdolność współodczuwania i rozumienia, co czuje drugi człowiek. Bez empatii nie mamy możliwości postawienia się w sytuacji drugiej osoby i udzielenia jej pomocy.
Teoria umysłu nie zawsze rozwija się bez problemów. U niektórych dzieci nie rozwijają się umiejętności rozumienia drugiego człowieka. Jeśli mamy takie luki w teorii umysłu, to wtedy tak naprawdę mamy ogromny kłopot w byciu w relacji z drugą osobą, słuchaniu jej i odczytywania intencji przekazu werbalnego i niewerbalnego. Jeśli nie czytamy komunikatów werbalnych, to tak naprawdę nie mamy świadomości odrębności zakresu doświadczenia drugiej osoby i nie przewidujemy, jak może się zachować drugi człowiek. Osoby z nie w pełni rozwiniętą lub brakiem teorii umysłu są zupełnie nieczułe, mówią co czują, bez myślenia o tym, jak druga osoba będzie się czuła z komunikatem typu “pan strasznie śmierdzi” czy “ale pani jest brzydka”.
Skoro już tutaj zajrzałeś / zajrzałaś / zajrzałoś, to pewnie dlatego, że interesujesz się psychologią i wszystkimi związanymi z nią kwestiami. Pozwól, że w tej notce (pewnie będzie trochę długa…) podsumuję krótko, jakie informacje poznasz, czytając notki. Są to krótkie pisemne wykładziki, podzielone na części i kategorie według tematów, tak żeby ułatwić ci przebrnięcie przez ten cały ogrom materiału.
Psychologia jako praktyka społeczna: co to jest psychologia potoczna, jakie są jej cechy (wiedza gorąca, wiedza zimna, itd.), co to jest dusza, psychika (co to znaczy, że człowiek jest jednością psychofizyczną?), czym zajmuje się psychologia społeczna, co to jest i jak rozumiemy pojęcie sytuacji społecznej
Wpływ społeczny: co to jest, kiedy mamy z nim do czynienia, dlaczego człowiek jest istotą społeczną, jakie potrzeby są zaspokajane w obecności innych osób, jakie są reguły wpływu społecznego (wzajemności, autorytetu, niedostępności, wzbudzania sympatii, społeczny dowód słuszności), jakie są zalety i niebezpieczeństwa automatycznego reagowania, jak brzmi reguła wzajemności, zasada kontrastu, przykłady działania reguły wzajemności, co wzmacnia chęć korzystania z przykładu innych osób (społeczny dowód słuszności). Reguła konsekwencji – dlaczego lubimy ludzi konsekwentnych? Z czym kojarzy się brak konsekwencji? Dlaczego deklaracja na piśmie ma większą moc? Brzmienie reguły niedostępności. Eksperyment Milgrama (w regule autorytetu). Reguła lubienia i sympatii. Po co mówimy innym komplementy? Czy je lubimy, czy umiemy ich słuchać? Pozytywne skojarzenia w budowaniu wzajemnej sympatii / antypatii.
Komunikacja społeczna: na czym polega proces porozumiewania się? Dlaczego ludzie chcą komunikować się ze sobą? Pojęcie kompetencji komunikacyjnej i kompetencji językowej. Co to znaczy, że skutecznie potrafimy się porozumiewać? Rodzaje komunikacji (werbalna i niewerbalna). Dlaczego zachowała się komunikacja niewerbalna i do czego służy? Funkcje komunikacji niewerbalnej. Co to znaczy, że jest naruszona czyjaś przestrzeń osobista? Co to jest przestrzeń osobista? Funkcje języka. Rodzaje wypowiedzi (dyrektywy, stwierdzenia). Dlaczego intencja i interpretacja powinny być zgodne w komunikacji werbalnej? Rozumienie pojęcia komunikowania wprost. Cechy komunikowania pośredniego. Umiejętność słuchania. Jakie są cechy charakterystyczne tego, że porozumiewamy się między sobą? Pojęcie ujawniania siebie w rozmowie, czym ryzykujemy kiedy o sobie mówimy, itd. Co to jest niewinne kłamstwo i kiedy je stosujemy? Jakie są konsekwencje kłamstwa?
Autoprezentacja: na czym polega, w jakich sytuacjach ją stosujemy, po co to robimy? Czy autoprezentacja jest dobra czy zła? Kiedy przestajemy o nią dbać, od czego to zależy? Taktyki autoprezentacyjne i techniki autoprezentacyjne – umieć wymienić i podać przykłady sposobów na stworzenie własnego wizerunku. Co to jest norma skromności? Porażki autoprezentacyjne, zakłopotanie.