Żeby dobrze spostrzegać, musimy się tego nauczyć. W toku naszego rozwoju nabieramy zdolności postrzegania innych osób, dowiadujemy się o otaczającym świecie i innych ludziach. Percepcja nigdy nie będzie czystym mechanizmem – zawsze na świat patrzymy przez filtr naszych doświadczeń. Wychodzenie poza te granice (wychodząc poza dostarczone informacje postrzegania) to dokładanie nowych „cegiełek” do tego, co już wiemy.
Spostrzeganie to zawsze dokładanie do tego co wiemy na bieżąco tego, co wiemy o świecie.
Kategoryzowanie – wkładamy te informacje w pewne kategorie, aby ułatwić sobie poruszanie się po świecie. Kategoryzując osoby, próbujemy je włączyć do znanych nam kategorii.
Kategoryzując, tworzymy na bieżąco teorie osobowości drugiego człowieka – jak wygląda, jak w danym momencie się zachowuje. Budujemy cały obraz człowieka. Dla jednej osoby ważny jest wygląd, ubiór, dla kogoś innego zachowanie.
Schematy:
Schematy zawierają zbiór kategorii i relacji między nimi.
Człowiek jest dla nas bardzo ważnym obiektem, dlatego w spostrzeganiu innych ludzi odgrywają rolę nasze potrzeby, wartości, uczucia, wzbudzone emocje.
Schematy czy kategorie są mniej lub bardziej adekwatne.
Mówimy o plastyczności naszego umysłu i schematów. Duża otwartość na doświadczenami pozwla nam spostrzec bogactwo cech ludzkich, jakie możemy dostrzec. I m bardziej jesteśmy otwarci na te doświadczenia, tym bardziej dokładni jesteśmy w tym spostrzeganiu.
Im bardziej jesteśmy schematyczni, tym większa szansa na błąd oceny drugiego człowieka.