Psychologia potoczna – to, czym my dysponujemy. Wszyscy dysponujemy tzw. wiedzą potoczną, która jest bardzo rozpowszechniona, choć nie zawsze jesteśmy tego świadomi.
Psychologia próbuje pewne rzeczy uogólnić, trudno pogodzić to z naszym doświadczeniem.
Przejawy psychologii potocznej obserwujemy w wielu sytuacjach, np. mówiąc o jakichś swoich zasadach, mówiąc coś typu “mężczyznom tylko jedno w głowie” – to jest wiedza ogólnikowa, którą sami zdobyliśmy lub którą nam wpojono. Przysłowia to też odniesienie do psychologii społecznej.
Co cechuje wiedzę potoczną?
– dogmatyzm – bardzo duża pewność – “ja tego doświadczyłem, więc tak jest”. Nie mamy wątpliwości, nasze twierdzenia są bardzo stabilne, jesteśmy przekonani, że tak jest. Psychologia potoczna jest dogmatyczna. Nie szukamy potwierdzenia i nie weryfikujemy naszych sądów o drugiej osobie. Przypisujemy własnym sądom dużą wartość. Bardzo dużo czasu upływa, nim nasze poglądy ulegną zmianie
– tendencja do nadmiernego uogólniania – często zapominamy, że nam coś pomogło, ale komuś innemu niekoniecznie musi
– funkcja tożsamościowa – to, że poprzez wygłaszane poglądy na temat innych ludzi my weryfikujemy ludzi wokół nas. My : Obcy. Weryfikujemy, czy ktoś myśli podobnie, czy można się z tą osobą porozumieć, itd.
– nie są wymagane żadne dowody – nie weryfikujemy tego, co wiemy, w sposób doświadczalny
Część przekonań z wiedzy potocznej jest powszechnych, mają np. formę stereotypów. To, czy są prawdziwe czy nie, to już inna rzecz. Wiedza psychologiczna zawsze jest nałożona na tę wiedzę potoczną.
– psychologia wartościującej rekomendacji – psychologia potoczna w postaci poradników pisanych przez wszystkich na wszystkie okazje. My kochamy inne rady – jak się ubierać, jak podrywać, itd. Ludzie próbują pokazać, jak reagować w różnych sytuacjach. Czasami to jest sprawdzone i wartościowe, a czasami zupełnie niezweryfikowane i nic nie warte.
Porady istniały zawsze. Często ich chcemy i szukamy. Gorzej jak nie chcemy, a i tak ktoś usiłuje nam doradzać, co jak robić.
Skoro już tutaj zajrzałeś / zajrzałaś / zajrzałoś, to pewnie dlatego, że interesujesz się psychologią i wszystkimi związanymi z nią kwestiami. Pozwól, że w tej notce (pewnie będzie trochę długa…) podsumuję krótko, jakie informacje poznasz, czytając notki. Są to krótkie pisemne wykładziki, podzielone na części i kategorie według tematów, tak żeby ułatwić ci przebrnięcie przez ten cały ogrom materiału.
Psychologia jako praktyka społeczna: co to jest psychologia potoczna, jakie są jej cechy (wiedza gorąca, wiedza zimna, itd.), co to jest dusza, psychika (co to znaczy, że człowiek jest jednością psychofizyczną?), czym zajmuje się psychologia społeczna, co to jest i jak rozumiemy pojęcie sytuacji społecznej
Wpływ społeczny: co to jest, kiedy mamy z nim do czynienia, dlaczego człowiek jest istotą społeczną, jakie potrzeby są zaspokajane w obecności innych osób, jakie są reguły wpływu społecznego (wzajemności, autorytetu, niedostępności, wzbudzania sympatii, społeczny dowód słuszności), jakie są zalety i niebezpieczeństwa automatycznego reagowania, jak brzmi reguła wzajemności, zasada kontrastu, przykłady działania reguły wzajemności, co wzmacnia chęć korzystania z przykładu innych osób (społeczny dowód słuszności). Reguła konsekwencji – dlaczego lubimy ludzi konsekwentnych? Z czym kojarzy się brak konsekwencji? Dlaczego deklaracja na piśmie ma większą moc? Brzmienie reguły niedostępności. Eksperyment Milgrama (w regule autorytetu). Reguła lubienia i sympatii. Po co mówimy innym komplementy? Czy je lubimy, czy umiemy ich słuchać? Pozytywne skojarzenia w budowaniu wzajemnej sympatii / antypatii.
Komunikacja społeczna: na czym polega proces porozumiewania się? Dlaczego ludzie chcą komunikować się ze sobą? Pojęcie kompetencji komunikacyjnej i kompetencji językowej. Co to znaczy, że skutecznie potrafimy się porozumiewać? Rodzaje komunikacji (werbalna i niewerbalna). Dlaczego zachowała się komunikacja niewerbalna i do czego służy? Funkcje komunikacji niewerbalnej. Co to znaczy, że jest naruszona czyjaś przestrzeń osobista? Co to jest przestrzeń osobista? Funkcje języka. Rodzaje wypowiedzi (dyrektywy, stwierdzenia). Dlaczego intencja i interpretacja powinny być zgodne w komunikacji werbalnej? Rozumienie pojęcia komunikowania wprost. Cechy komunikowania pośredniego. Umiejętność słuchania. Jakie są cechy charakterystyczne tego, że porozumiewamy się między sobą? Pojęcie ujawniania siebie w rozmowie, czym ryzykujemy kiedy o sobie mówimy, itd. Co to jest niewinne kłamstwo i kiedy je stosujemy? Jakie są konsekwencje kłamstwa?
Autoprezentacja: na czym polega, w jakich sytuacjach ją stosujemy, po co to robimy? Czy autoprezentacja jest dobra czy zła? Kiedy przestajemy o nią dbać, od czego to zależy? Taktyki autoprezentacyjne i techniki autoprezentacyjne – umieć wymienić i podać przykłady sposobów na stworzenie własnego wizerunku. Co to jest norma skromności? Porażki autoprezentacyjne, zakłopotanie.