Psychologii trudno jest nauczać, każdy dysponuje określoną wiedzą o współdziałaniu z ludźmi. Psychologia jako nauka ma dość krótką historię, jednak była zawsze składnikiem filozofii (filozofia jako wiedza o człowieku). Filozofia -> składnik filozofii -> dopiero na końcu wyłoniła się psychologia.
Ludzie zawsze byli zainteresowani swoim zachowaniem i tym, co robią inni i ich umiejętnościami. Fascynowała zdolność uczenia się, sprawność myślenia (gromadzenie wiedzy i jej wykorzystanie), natomiast z drugiej strony pojawiały się zachowania jeszcze bardziej zapadające w pamięć i niepokojące – odstępstwa od normy, szaleństwa, zachowania dziwne, odbiegające od standardu rzeczywistości. W literaturze mamy np. motyw tańca świętego Wita, obecnie uznaje się, że była to prawdopodobnie nieuleczalna choroba, opisywana jako taniec szaleńca z uwagi na niekontrolowane, nietypowe ruchy.
Obserwowano też liczne formy działań społecznych na rzecz drugiego człowieka – ktoś chętnie przejmował władzę, ktoś inny dobrowolnie się podporządkowywał.
Przejawy agresji, zresztą nękające ludzkość od zawsze – ludzie zawsze zachowywali się agresywnie. Z drugiej strony byli skłonni do ogromnej ofiarności, poświęcenia na rzecz drugiego człowieka.
Od długiego czasu niepokoiło, że jesteśmy podatni na manipulacje, wykorzystywanie nas do jakichś celów. Manipulacja społeczna dostała potężne narzędzie w postaci reklamy, propagandy. Różne formy niesprawiedliwości, przemocy, zawsze budziły zastanowienie.
Z drugiej jednak strony człowiek jest zdolny do czynienia dobra, tworzenia sztuki, niekoniecznie użytecznej, ale służącej pozytywnym przeżyciom.
Pytanie: dlaczego tak się dzieje? To są początki psychologii.
Jacy ludzie są? To pytanie, z którym psychologia cały czas się mierzy i próbuje na nie odpowiedzieć. Co nas popycha do różnego typu aktywności?
Pierwsze początki psychologii to filozofia, tam są elementy, które później psychologia przejęła jako swoje. A wcześniej? Ludowe mądrości, przekazy – również tam są korzenie współczesnej psychologii.
Sam termin psychologii powstał dużo później niż sama nauka (psyche – dusza, logos – nauka), dopiero w XVI wieku. Toczą się spory, kto pierwszy go użył. Starożytni Grecy w ogóle nie posługiwali się pojęciem psychologii, jednak Arystoteles stworzył pierwszy wykład, który możemy uznać za psychologiczny.
Świat społeczny może istnieć bez psychologii. Dlaczego? Funkcjonował tak przez dziesiątki lat. Ale czy mógłby istnieć bez pewnej psychologii? Nie – wiedza z tego zakresu jest nam potrzebna, żeby mieć satysfakcjonujące relacje z innymi ludźmi. Jakiś rodzaj psychologii musi być.
Po co? Żeby przewidywać zachowania innych, rozumieć drugiego człowieka i zrozumieć i poznać samego siebie.