Emocje nie są fenomenem peryferycznym, lecz angażują cały organizm. Podstawową funkcją emocji jest sygnalizowanie istotności danego zdarzenia. Emocje organizują pewne wzorce zachowań, sposoby radzenia sobie z wywołującymi je zdarzeniami, przerywają bieżące działania i uruchamiają własne programy działań.
Ludzie nie tylko doznają emocji, ale także kierują nimi, wpływają na ich pojawienie się, przebieg, zewnętrzną ekspresję. Emocjom towarzyszą zmiany fizjologiczne oraz w ekspresji. Są one do pewnego stopnia odmienne od każdej emocji.
Pozytywne emocje – sygnalizują, że jest się na właściwej drodze, a więc mają wartość wzmocnienia naszych działań.
Negatywne emocje – sygnał, że coś nam zagraża, coś się dzieje z nami, naszym życiem, z czymś, co jest wokół nas. To czynnik, który przeszkadza nam w naszym działaniu, otrzymujemy sygnał, że w naszym działaniu musimy coś zmienić.
Przykładowe funkcje emocji:
– gniew – zapobiega nieprzyjemnym dla nas sytuacjom
– smutek – może być wołaniem o pomoc
– radość – sygnał osiągnięcia celu
– wstyd i poczucie winy – służą jako regulatory kontaktów społecznych i motywują zachowania, które zapobiegają pojawieniu się tych emocji.