Osobowość wpływa na kierunek naszego życia, styl postępowania, unikatowość i powtarzalność naszych zachowań w różnych sytuacjach i czasie.
Ogólnie można powiedzieć, że osobowość to charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno-przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje.
– Teorie typów
– Teoria cech – człowiek ma określone cechy psychiczne trwałe lub zmieniające się
Dwubiegunowe wymiary cech osobowości:
– emocjonalna statyczność – neurotyczność
– ekstrawersja – introwersja
– sumienność – chaotyczność
– otwartość na doświadczenie – zamknięcie na doświadczenie
– ugodowość – nieustępliwość
Teorie psychodynamiczne – najbardziej znane stworzyli Freud i Jung, dużą rolę przypisywały one świadomości, nieświadomości i rozwojowi w czasie.
Behawioryści sądzili, że człowiek nie ma osobowości.
Teorie humanistyczne – zdobyły duże uznanie, gdyż mówią o samorozwoju, do którego dąży człowiek. Podkreślały dążność do realizacji kolejnych etapów własnego rozwoju.
Poznawcze podejście do osobowości – osobowość to coś, co skumulowaliśmy w wyniku własnego doświadczenia. Centralnym pojęciem jest „ja”. Wiedza o osobowości jest odpowiedzialna za nadawanie sensu temu, co robimy.
Osobowość jest traktowana jako system wiedzy osobistej – to, co gromadzimy od momentu urodzenia, wpływa potem na to, co w życiu robimy.
Gromadzone w trakcie rozwoju niezliczone doświadczenie indywidualne jest opracowywane. Tworzy się w ten sposób uogólniony obraz świata.
Ten system nabiera też cech stałości. Zgromadzone doświadczenie nie zmienia się łatwo. Własny obraz świata staje się dla nas taką rzeczywistością, że nie zawsze jest uświadamiany i werbalizowany, ale i tak wpływa na nasze działania.
Struktury poznawcze człowieka są regulatorem jego zachowań.