Wyróżniono cztery rodzaje sytuacji trudnych:
– zagrożenie
– przeciążenie
– zakłócenie
– deprywacji
Sytuacja zagrożenia – wtedy, kiedy zagrożona zostaje wartość dla nas cenna, np. zagrożenie zdrowia, zagrożenie życia. Gdy ktoś nas atakuje, czujemy zagrożenie. Gdy chorujemy, to również z naszego punktu widzenia będzie to sytuacja zagrożenia. Sytuacja zagrożenia może mieć również charakter społeczny, np. gdy ktoś nas publicznie zniesławia i psuje nasze dobre imię. Również kompromitacja w naszym odbiorze jest sytuacją zagrożenia. Utrata majątku, nasilona krytyka – to również sytuacje zagrożenia.
W sytuacjach zagrożenia postrzeganie jest trochę rozszerzone. Jeśli jesteśmy związani z inną osobą, to my jej trudną sytuację również odbieramy jako coś, co dla nas jest trudne.
Nie tylko realne sytuacje są dla nas sytuacjami trudnymi. Również przewidywanie czegoś i wiązane z tym emocje i napięcie stanowią dla nas sytuację trudną, np. czekanie na egzamin, występ.
Sytuacja przeciążenia – pojawia się wtedy, gdy nasze możliwości psychiczne lub fizyczne są na granicy. Duża ilość trudnych, stresotwórczych czynników stanowi dla nas sytuację przeciążenia.
Jeżeli się spotykamy z sytuacjami przeciążenia jednostkowo i nie jest ich dużo, to efektem jest odczucie zmęczenia, zniechęcenia. Częstsze sytuacje przeciążenia prowadzą do zwiększonego stresu i obniżeniem naszej odporności i większą podatnością na niektóre choroby.
Skoro już tutaj zajrzałeś / zajrzałaś / zajrzałoś, to pewnie dlatego, że interesujesz się psychologią i wszystkimi związanymi z nią kwestiami. Pozwól, że w tej notce (pewnie będzie trochę długa…) podsumuję krótko, jakie informacje poznasz, czytając notki. Są to krótkie pisemne wykładziki, podzielone na części i kategorie według tematów, tak żeby ułatwić ci przebrnięcie przez ten cały ogrom materiału.
Psychologia jako praktyka społeczna: co to jest psychologia potoczna, jakie są jej cechy (wiedza gorąca, wiedza zimna, itd.), co to jest dusza, psychika (co to znaczy, że człowiek jest jednością psychofizyczną?), czym zajmuje się psychologia społeczna, co to jest i jak rozumiemy pojęcie sytuacji społecznej
Wpływ społeczny: co to jest, kiedy mamy z nim do czynienia, dlaczego człowiek jest istotą społeczną, jakie potrzeby są zaspokajane w obecności innych osób, jakie są reguły wpływu społecznego (wzajemności, autorytetu, niedostępności, wzbudzania sympatii, społeczny dowód słuszności), jakie są zalety i niebezpieczeństwa automatycznego reagowania, jak brzmi reguła wzajemności, zasada kontrastu, przykłady działania reguły wzajemności, co wzmacnia chęć korzystania z przykładu innych osób (społeczny dowód słuszności). Reguła konsekwencji – dlaczego lubimy ludzi konsekwentnych? Z czym kojarzy się brak konsekwencji? Dlaczego deklaracja na piśmie ma większą moc? Brzmienie reguły niedostępności. Eksperyment Milgrama (w regule autorytetu). Reguła lubienia i sympatii. Po co mówimy innym komplementy? Czy je lubimy, czy umiemy ich słuchać? Pozytywne skojarzenia w budowaniu wzajemnej sympatii / antypatii.
Komunikacja społeczna: na czym polega proces porozumiewania się? Dlaczego ludzie chcą komunikować się ze sobą? Pojęcie kompetencji komunikacyjnej i kompetencji językowej. Co to znaczy, że skutecznie potrafimy się porozumiewać? Rodzaje komunikacji (werbalna i niewerbalna). Dlaczego zachowała się komunikacja niewerbalna i do czego służy? Funkcje komunikacji niewerbalnej. Co to znaczy, że jest naruszona czyjaś przestrzeń osobista? Co to jest przestrzeń osobista? Funkcje języka. Rodzaje wypowiedzi (dyrektywy, stwierdzenia). Dlaczego intencja i interpretacja powinny być zgodne w komunikacji werbalnej? Rozumienie pojęcia komunikowania wprost. Cechy komunikowania pośredniego. Umiejętność słuchania. Jakie są cechy charakterystyczne tego, że porozumiewamy się między sobą? Pojęcie ujawniania siebie w rozmowie, czym ryzykujemy kiedy o sobie mówimy, itd. Co to jest niewinne kłamstwo i kiedy je stosujemy? Jakie są konsekwencje kłamstwa?
Autoprezentacja: na czym polega, w jakich sytuacjach ją stosujemy, po co to robimy? Czy autoprezentacja jest dobra czy zła? Kiedy przestajemy o nią dbać, od czego to zależy? Taktyki autoprezentacyjne i techniki autoprezentacyjne – umieć wymienić i podać przykłady sposobów na stworzenie własnego wizerunku. Co to jest norma skromności? Porażki autoprezentacyjne, zakłopotanie.